کلیسای مریم مقدس تبریز کجاست ⛪| آدرس📍+ تاریخچه + عکس 📚| معماری⚒️

کلیسای مریم مقدس تبریز با قدمتی بیش از پانصد سال، یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین مراکز مذهبی و تاریخی و از جاهای دیدنی تبریز است. این کلیسا نه تنها به‌خاطر معماری و تاریخچه‌ی غنی‌اش، بلکه به‌عنوان محلی برای برگزاری مراسم‌های مذهبی مسیحیان نیز شناخته می‌شود. با ما همراه باشید تا بیشتر با این بنای تاریخی ارزشمند آشنا شوید و از جاذبه‌های فرهنگی و دینی آن بهره‌مند گردید.

کلیسای مریم مقدس کجاست؟

کلیسای مریم مقدس یکی از جاذبه‌های دیدنی استان آذربایجان شرقی است که در شهر تبریز واقع شده است. این کلیسا در انتهای خیابان شهناز و در نبش میدان نماز قرار دارد. اگرچه نمای کلیسا از میدان قابل مشاهده میباشد، اما ورودی آن در داخل کوچه‌ای بن‌بست در کنار میدان قرار گرفته است.

مسیر دسترسی:
برای دسترسی به کلیسای مریم مقدس می‌توانید از وسایل حمل‌ونقل عمومی یا خودروی شخصی استفاده کنید. با این حال، به دلیل کمبود فضای پارک، توصیه می‌شود که از وسایل نقلیه عمومی بهره بگیرید تا راحت‌تر به مقصد برسید.

معرفی کلیسای مریم مقدس تبریز

کلیسای مریم مقدس یکی از برجسته‌ترین و قدیمی‌ ترین مکان های تفریحی شهر تبریز به شمار می‌رود و بزرگ‌ترین کلیسای این شهر است. ارمنیان تبریز مراسم ملی و مذهبی خود را در این کلیسا که به کلیسای حواری ارمنی نیز معروف است، برگزار می‌کنند. این نام به این معنی میباشد که مراسم‌ها مخصوص جامعه مسیحیان ارمنی است. کلیسا در خیابان شریعتی (شهناز) و در محله‌ای مسیحی‌نشین واقع شده است. کلیسای مریم مقدس تبریز در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ۶۱۷۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

موزه ارامنه تبریز

موزه ارامنه تبریز، یکی از کمتر شناخته‌ شده‌ ترین اما دیدنی‌ترین موزه‌های این شهر، در محل کلیسای مریم مقدس قرار دارد. این موزه شامل مجموعه‌ای از آثار و اشیای تاریخی با اهمیت فرهنگی و تاریخی برای جامعه ارامنه است. این موزه زیر نظر خلیفه‌گری ارامنه آذربایجان اداره می‌شود و به همین دلیل به نام موزه کلیساهای خلیفه‌ گری ارامنه آذربایجان نیز شناخته می‌شود.

مجموعه اشیای موزه ارامنه تبریز

این موزه دارای مجموعه‌ای از کتاب‌ های چاپی و خطی تاریخی به زبان‌ های ارمنی، فارسی و عربی است. از جمله آثار مهم این مجموعه، ۳۵ جلد کتاب خطی به زبان ارمنی است که روی پوست آهو و به خط عبری نوشته شده‌اند. همچنین کتاب‌های تاریخی و ارزشمندی مانند خمسه نظامی، ذخیره خوارزمشاهی، معراج النبوه و ترجمه کتاب مقدس به زبان ارمنی در این موزه نگهداری می‌شوند.

آثار و اشیای مهم موزه

موزه ارامنه تبریز دارای مجموعه‌ای گسترده از وسایل قدیمی و ارزشمند است که شامل نگین‌ها، سکه‌ها، مجسمه‌ها، زیورآلات، پارچه‌ها، میز و صندلی‌های قدیمی (برجای مانده از سال ۱۷۲۸ میلادی)، صلیب‌های قدیمی زیبا، لباس‌های رهبران ارامنه، تاج‌های پادشاهی، طومارها، فرمان‌ها، تابلوهای نقاشی، سلاح‌ها، عصاها، ظروف نقره‌ای، مسی، سفالی، چینی، بلورآلات و هنر چوبی می‌باشد.

بیشتر بخوانید: بازار تبریز کجاست | آدرس + تاریخچه + ساعات کاری

وسایل با ارزش تاریخی

بسیاری از این وسایل که اکنون در موزه نگهداری می‌شوند، ابتدا در خانواده‌های ارمنی بودند و پس از گذشت زمان جمع‌آوری و به موزه منتقل شدند. برخی از این وسایل به دلیل ارتباط نزدیکشان با تاریخ و فرهنگ ارامنه اهمیت ویژه‌ای دارند. به عنوان مثال، صندلی منبت‌کاری مخمل‌پوشی که در سال ۱۷۲۸ میلادی در ارمنستان برای اسقف اعظم کلیسای بزرگ ارامنه صلیب مقدس در جزیره آختامار ساخته شده بود، همراه با عصای اسقف اعظم و ناقوس سوراخ‌سوراخ این کلیسا به تبریز منتقل شده است. عصا در سال ۱۸۲۵ میلادی و ناقوس در سال ۱۸۳۱ میلادی ساخته شده‌اند.

انتقال آثار تاریخی به تبریز

در دوران وقوع حوادث تاریخی، بسیاری از تاج‌ها، نشان‌ها و صلیب‌های مختلف به تبریز منتقل شدند. شمعدان‌های بزرگ کلیساهای استفانوس مقدس و قره کلیسا، زنگ بزرگ و در خاتم‌کاری این کلیسا نیز به تبریز انتقال یافتند و هم‌اکنون در موزه ارامنه تبریز نگهداری می‌شوند.

نقاشی دیواری‌های کلیسای مریم مقدس تبریز

نقاشی‌ های دیواری کلیسای مریم مقدس تبریز یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی این مکان تاریخی است. این نقاشی‌ها که توسط هنرمندان مختلف به تصویر کشیده شده‌اند، به زیبایی کلیسا افزوده و تاریخ و فرهنگ ارامنه را به نمایش می‌گذارند.

بیشتر بخوانید: بهترین رستوران های تبریز

🖍️بیشتر بخوانید: کلیسای سنت استپانوس کجاست؟| آدرس | بخش های داخلی | تاریخچه | عکس

تاریخچه کلیسای مریم مقدس تبریز

قدمت کلیسای مریم مقدس تبریز بر اساس قدیمی‌ترین سنگ قبر موجود در آن، به حدود سال‌های ۸۷۹ تا ۹۷۹ خورشیدی (۱۵۰۰ تا ۱۶۰۰ میلادی) یعنی دوره صفوی بازمی‌گردد. با این حال، معماری سردر کلیسا شباهت زیادی به معماری دوره ایلخانی دارد که این موضوع قدمت آن را به قرن هفتم هجری (۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ میلادی) برمی‌گرداند. اشاره مارکو پولو (۱۲۵۴-۱۳۲۴) به این کلیسا در سفرنامه‌اش نیز تأیید دیگری بر ساخت آن در دوره ایلخانی است. در دوره‌ای که ایلخانان هنوز مسلمان نشده بودند، یعنی از عصر هلاکوخان (۶۵۱-۶۶۳ هجری / ۱۲۵۶-۱۲۶۵ میلادی) تا غازان خان (۶۹۴-۷۰۳ هجری / ۱۲۹۵-۱۳۰۴ میلادی)، مسیحیان و دین مسیحی شرایط ویژه‌ای داشتند و در دربار نفوذ یافتند؛ ازاین‌رو ممکن است ساخت این کلیسا به آن دوره بازگردد. با این وجود، سنگ قبرهای موجود نشان می‌دهند که کلیسا در دوره صفوی نیز فعال بوده است.

پس از زمین‌ لرزه تبریز در سال ۱۱۵۸ خورشیدی (۱۷۸۰ میلادی)، کلیسا دچار آسیب فراوان شد و بازسازی آن ضروری شد. عملیات بازسازی از سال ۱۱۶۱ خورشیدی (۱۷۸۲ میلادی) آغاز و طی سه سال کلیسا به سبک صفوی بازسازی گردید. هرچند گزارشی از مخالفت دولت وقت با ساخت کلیسا وجود ندارد، اما در باور عموم ارامنه داستانی مبنی بر مخالفت دولت با ساخت کلیسا در شهر اسلامی تبریز وجود دارد و نقل شده که کلیسا را شب‌ها به‌صورت مخفیانه می‌ساختند. این روایت‌ها در سفرنامه‌های جهانگردان معروف، تاورنیه و شاردن که هر دو در عصر صفوی می‌زیستند، ذکر شده است و نشان می‌دهد که این داستان‌ها ریشه‌ای قدیمی‌تر از دوره بازسازی دارند.

بیشتر بخوانید: بهترین هتل های تبریز برای اقامت

معماری کلیسای مریم مقدس تبریز

کلیسای مریم مقدس تبریز با معماری به سبک ارمنی و پلانی صلیبی‌شکل، یکی از نمونه‌های برجسته معماری مذهبی در ایران است. گنبد مرکزی کلیسا بر روی چهار ستون قطور سنگی قرار دارد. در بالای در ورودی، روی کتیبه‌ای مرمری به خط و زبان ارمنی، تاریخ تأسیس کلیسا حک شده است. ورودی اصلی کلیسا شامل هشت ستون سنگی است که اتاقی را تشکیل می‌دهند و دو ناقوس کلیسا بر روی آن نصب شده‌اند.

داخل کلیسا

داخل کلیسا، تصاویری زیبا از حضرت مریم، حضرت عیسی، حواریون و قدیسان مسیحی به چشم می‌خورد. چهار ستون قطور سنگی داخل کلیسا گنبد مرکزی را نگه می‌دارند. بالای این چهار ستون، چهار پرده نقاشی شده قرار داشته‌اند که دو عدد از آن‌ها به دلیل رطوبت از بین رفته‌اند و دو پرده باقی‌مانده در دیوارهای شمالی و جنوبی کلیسا نصب شده بودند. این تابلوهای تاریخی ابتدا روی چرم اجرا و سپس بر سطح دیوار چسبانده شده بودند. نقاشی‌های فعلی روی کرباس کار شده‌اند که از این لحاظ، کلیسا را در میان کلیساهای ایران خاص کرده است.

دیوارنگاره‌ های بوم‌پارچه

دیوارنگاره‌های بوم‌پارچه، نقاشی‌هایی هستند که روی پارچه کرباس انجام شده و سپس به دیوار چسبانده می‌شوند. این تکنیک که از عصر رنسانس در اروپا آغاز شد، جزئی از معماری کلیسا می‌شود و جدا کردن آن از محل اصلی به اصالت اثر آسیب می‌زند. کلیسای مریم مقدس تبریز به همراه کلیساهای وانک و مریم اصفهان از معدود کلیساهای ایران هستند که این نوع دیوارنگاره را دارند. پس از نابودی نقاشی‌های قدیمی، خلیفه‌گری وقت، استاد آندرانیک سیمباریان را از ارمنستان به ایران دعوت کرد تا نقاشی‌های جدید را بازسازی کند. او چهار پرده فعلی کلیسا را کشید و آن‌ها را در زیر گنبد و در قسمت پاطاق نصب کرد. این نقاشی‌ها با تکنیک رنگ و روغن و به سبک اروپایی اجرا شده‌اند و سبک مینیاتوری آن‌ها به حدود اواخر قرن دوازدهم هجری (۱۸۰۰ میلادی) بازمی‌گردد.

بیشتر بخوانید: مراکز خرید در شهر تبریز

حیاط کلیسا

کلیسای مریم مقدس تبریز دارای حیاطی با درخت‌کاری است که یکی از خاطرات تاریخی آن، وجود نخستین چاپخانه‌های تبریز در این محل است. در سال ۱۲۶۷-۱۲۶۸ خورشیدی (۱۸۸۹ میلادی)، اسقف استپانوس مختیاریان یک دستگاه ماشین چاپ برای رفع نیازهای مدرسه ارامنه تهیه کرد و آن را به اینجا آورد.

بازدید از کلیسای مریم مقدس تبریز

برای بازدید از کلیسای مریم مقدس تبریز، لازم است از قبل هماهنگی لازم را انجام دهید. در صورتی که غیر مسیحی هستید، برای ورود به کلیسا به مجوز کتبی از بخش اقلیت‌های مذهبی اداره ارشاد نیاز دارید. مدت زمان مجاز برای بازدید نیم ساعت است.

روزهای تعطیل

کلیسا در روزهای زیر تعطیل است:

• تاسوعا و عاشورا
• 28 صفر
• 21 رمضان
• 25 شوال
• 14 خرداد